خوشبختانه، به لطف پیشرفت مباحث روان‌شناسی در آموزش جنسی به کودکان، این مسئله تغییرهای زیادی کرده است و والدین با توجه به بازۀ سنی فرزندشان می‌توانند در زمان مناسب، به سؤالات جنسی آن‌ها پاسخ دهند. اگر شما هم به آموزش این مسائل به کودکانتان فکر می‌کنید و سردرگم هستید، تا انتهای این مقاله درباره کودکان و نوجوانان همراه ما باشید.
چرا باید دربارۀ سکس با کودکان صحبت کنید و به سؤالات جنسی آن‌ها پاسخ بدهید؟
چه بخواهید و چه نخواهید، فرزندان شما در موقعیت‌های مختلف با سکس آشنا می‌شوند. دوستانشان با هیجان و اشتیاق درمورد این مسائل صحبت می‌کنند، ممکن است در اینترنت جست‌وجو کنند و در سریال‌های تلویزیونی صحنه‌های جنسی را ببیند.
در وهلۀ اول باید مطمئن شوید که فرزندتان اطلاعات درستی را دریافت می‌کند و مهم‌تر اینکه باید احساس شما را به این مسئله بداند. تحقیقات روان‌شناسی نشان می‌دهند کودکانی که دربارۀ مسائل جنسی آموزش می‌بینند، دچار بارداری‌های ناخواسته و بیماری‌های مقاربتی هم نمی‌شوند و آگاهانه تر اولین رابطه جنسی را تجربه کرده و با لذت ها و ترس های آن روبه رو می شوند.همچنین این موضوع در تربیت کودکان بسیار تاثیر گذار خواهد بود و آموزش آن به کودکان الزامی است.
بنابراین، با آموزش جنسی به کودکان و پاسخ به سؤالات جنسیتی کودکان، از مشکلات آینده جلوگیری کنید. فراموش نکنید که در آموزش سکس به کودکان، سن آن‌ها را در نظر بگیرید و اگر به راهنمایی نیاز داشتید، می‌توانید روی مشاورۀ کودک و نوجوان یاری وی حساب کنید.
راهنمای آموزش جنسی به کودکان به تفکیک سن
آموزش جنسی کودکان ارتباط مستقیمی با سنشان دارد. همۀ کودکان به اطلاعات یکسانی نیاز ندارند و لازم نیست با مسائل جزئی آشنا شوند. در این بخش، اطلاعات لازم را به تفکیک سن به شما می‌دهیم.
آموزش جنسی به کودکان 0 تا 24 ماهه
شاید تصور کنید که لازم نیست کودکان در این سن راجع به مسائل جنسی چیزی بدانند؛ ولی روان‌شناس‌ها می‌گویند که بهتر است نام دستگاه تناسلی را به آن‌ها آموزش دهید. بنابراین اشکالی ندارد که کودکان به بدنشان دست بزنند. اجازه دهید فرزندتان در حمام یا هنگام تعویض پوشک، پنیس یا واژنش را لمس کند.
می‌توانید از تفاوت‌های پسرها و دخترها شروع کنید. به آن‌ها بگویید که پسرها پنیس دارند و دخترها واژن. درمورد عملکرد اعضای مختلف بدن صحبت کنید: جیش از واژن/پنیس می‌آید و پی‌پی از مقعد (بله این پنیس توئه و جیش از اینجا بیرون می‌آد). می‌توانید دقیقاً از همین کلمات استفاده کنید، ولی همیشه این کار را نکنید.
اگر فرزندتان دوست دارد همیشه لخت باشد، درمورد مرزها و محدودیت‌ها با او صحبت کنید. مثلاً به او بگویید که در پارک باید لباس بپوشد و نباید لخت بگردد. اصولاً لازم نیست مسائل جنسی را به کودکان این سن آموزش دهید. همین که اجازه دهید آن‌ها اعضای بدنشان را بشناسند و تفاوت‌های بین دخترها و پسرها را یاد بگیرند، کافی است. هدف از آموزش در این مرحله این است که کودکان به دستگاه تناسلی‌شان توجه کنند و شرمسار نشوند.
آموزش مسائل جنسی به کودکان 2 تا 5 سال
کودکان در این سن راحت یاد می‌گیرند. آن‌ها مثل اسفنج‌هایی توخالی هستند و به‌سرعت اطلاعات را جذب می‌کنند. شاید نتوانید دلایل بعضی از مسائل را به کودک شرح دهید، ولی اگر اطلاعات درستی به فرزندتان بدهید، او از قوۀ تخیلش استفاده کرده و باور می‌کند. فراموش نکنید که فرزند 2 تا 5 سالۀ شما ممکن است بعضی از چیزها را فراموش کند و اصلاً درک نکند.
بنابراین، هنگام آموزش جنسی به کودکان 2 تا 5ساله مطمئن شوید که منظور شما را می‌فهمد. در پاسخ به سؤالات جنسی کودک صبور باشید. فرزند شما ممکن است در تلویزیون با مسائل جنسی آشنا شود و سؤال بپرسد. این شما هستید که باید با صداقت و آرامش جواب سؤال‌های او را بدهید. با این کار کودک نه‌تنها آزادانه با شما حرف می‌زند، بلکه شما به اولین منبع اطلاعاتی او تبدیل می‌شوید.
آشنایی کودکان 2 تا 5 سال با اعضای بدن
کودکان در این سن باید بیشتر با بدنشان آشنا شوند. سعی کنید نام دقیق اعضای بدن و کارکردشان را به فرزندتان بگویید. دربارۀ تفاوت‌های دخترها و پسرها با آن‌ها صحبت کنید (دخترها واژن دارند. پسرها پنیس دارند. اما همه سینه، باسن، دماغ و دست داریم). وقتی درمورد تفاوت‌ها صحبت می‌کنید، به او بگویید که این تفاوت‌ها عادی هستند.
آشنایی کودکان 2 تا 5 سال با حریم خصوصی
کودکان در این سن باید با حریم خصوصی آشنا شوند و یاد بگیرند که واژن و پنیس اعضای خصوصی هستند و همه نباید آن‌ها را ببینند. درمورد مکان‌های خصوصی و عمومی با کودک صحبت کنید.
مثلاً به او بگویید که اگر مادربزرگ خانه است، اشکالی ندارد برهنه باشد، ولی اگر لوله‌کش یا آقای همسایه به خانه می‌آید، باید لباس بپوشد. احترام به حریم خصوصی را به فرزندتان آموزش دهید.
به او توضیح دهید که اگر در حمام و دست‌شویی بسته است، باید در بزند و اجازه بگیرد. متقابلاً کودکان هم حریم خصوصی دارند. مثلا اگر در حمام و دست‌شویی هستند یا لباسشان را عوض می‌کنند، کسی نباید داخل شود و حتماً باید در بزند.
فراموش نکنید که جای این حرف‌ها در پارک یا حیاط مهدکودک نیست و باید در خانه و هنگامی که با کودک تنها هستید با او صحبت کنید.
آیا به فرزندم اجازه بدهم به آلت تناسلی‌اش دست بزند؟
اشکالی ندارد که کودک 2 تا 5 سالۀ شما به واژن یا پنیسش دست بزند؛ ولی به او یاد بدهید که این کار را نباید همه‌جا و جلوی همه انجام بدهد. بنابراین اگر دیدید فرزندتان این کار را زیاد انجام می‌دهد، دعوایش نکنید.
اگر فرزندتان در مکان‌های عمومی مثل مهدکودک یا پارک به آلت تناسلی‌اش دست می‌زند، به‌آرامی به او تذکر دهید که دستش را از شلوارش بیرون بیاورد. مراقب باشید که هیاهوی زیادی ایجاد نکنید و به کودک احساس امنیت دهید.
نگران نباشید، بالاخره کودک این مرحله را پشت سر می‌گذارد. معمولاً کودکان در این سن دوست دارند دکتربازی کنند. آن‌ها در حین بازی آلت تناسلی‌شان را به دوستشان نشان می‌دهند و آن را لمس می‌کنند.
در چنین مواقعی اصلاً نباید عصبانی شوید. یک نفس عمیق بکشید و از آن‌ها بخواهید که لباس بپوشند. بعد سرشان را با بازی دیگری گرم کنید. هرگاه با فرزندتان تنها شدید، می‌توانید راجع به حریم خصوصی و قوانین آن صحبت کنید.
بچه‌ها از کجا می‌آیند؟
احتمالاً فرزند 2 تا 5 سالۀ شما دربارۀ بچه‌ها سؤال می‌کند. به او توضیح بدهید که همۀ موجودات زنده تولیدمثل می‌کنند و بچه‌دار می‌شوند. گل‌ها بذر دارند و انسان‌ها هم مثل سگ‌ها و گربه‌های خانگی بچه‌دار می‌شوند.
اگر نمونه‌هایی از تولید مثل را می‌بینید، به فرزندتان نشان دهید. به کودک بگویید که بچه درون شکم رشد می‌کند. لازم نیست خیلی جزئی اشاره کنید، بعداً می‌توانید به مسائل جزئی‌تر بپردازید.
می‌توانید راجع به فرایند تولید مثل صحبت کنید، ولی فراموش نکنید که به زبان ساده توضیح دهید. کودکان فقط به مفاهیم ساده و ابتدایی احتیاج دارند. به کودک بگویید که بچه‌دارشدن کاری است که زن و مرد با هم انجام می‌دهند و تنهایی نمی‌توانند این کار را بکنند.
اگر فرزندتان درمورد اینکه بچه چگونه بیرون می‌آید سؤال کرد، می‌توانید بگویید که از شکم مادر یا واژنش بیرون می‌آید. ممکن است فرزندتان بپرسد که آیا او هم می‌تواند بچه‌دار شود؟ در جواب این سؤال بگویید که بچه‌دارشدن فقط برای بزرگ‌ترهاست.
چگونه مالکیت بدن را به کودک 2 تا 5 ساله توضیح دهید؟
به کودک یاد بدهید که اختیار بدنش دست خودش است؛ یعنی کسی اجازه ندارد بدون رضایت کودک به بدنش دست بزند یا بغلش کند. برعکس این موضوع را هم به او آموزش دهید. یعنی دست‌زدن به بدن دیگران بدون اجازۀ خودشان کار درستی نیست. البته پزشک‌ها و پرستارها می‌توانند گاهی‌اوقات این کار را انجام دهند.
کودک 2 تا 5 سالۀ شما باید یاد بگیرد که هیچ‌چیز مخفی‌ای درمورد بدن وجود ندارد. آن‌ها باید بگیرند که اگر اتفاقی برای بدنشان رخ داد، آزادانه و بدون خجالت با شما صحبت کنند. همین مسئله باعث می‌شود که اگر کسی به کودکتان آزار رساند، او این قضیه را پنهان نکند و با شما صحبت کند.
آموزش جنسی به کودکان 5 تا 8 سال
در این سن کودک هر چیزی را که از شما بشنود باور می‌کند. به‌علاوه، در این مرحله شما تنها منبع اطلاعاتی کودک نیستید، اگر نتوانید اطلاعات درستی به او بدهید، فرزندتان از دوستانش می‌پرسد یا در سایت‌های اینترنتی می‌بیند. کودک 5 تا 8 سالۀ شما به اطلاعات دقیق‌تری احتیاج دارد.
بنابراین جزئیات را به او آموزش دهید و صبورتر باشید. تا جایی که می‌توانید صادقانه با فرزندتان برخورد کنید. اگر سؤال پرسید، نظر خودش را بپرسید. با این کار متوجه می‌شوید که چه چیزی می‌داند و چه چیزهایی می‌خواهد بداند.
به فرزندتان اطلاعات کافی بدهید تا نتیجه‌گیری غلطی نداشته باشد. مثلاً اگر درمورد بچه‌دارشدن به او بگویید که وقتی زن و مرد با هم می‌خوابند، بچه ایجاد می‌شود، او تصور می‌کند که این کار با درازکشیدن کنار یکدیگر انجام می‌شود.
مطمئن شوید که فرزندتان اطلاعات درستی دارد و همه‌چیز را به‌درستی درک کرده است. ممکن است کودک شما سؤال نکند، بنابراین وظیفۀ شماست که راجع به مسائل جنسی صحبت کنید.
مثلاً اگر یک زن باردار می‌بینید یا در سریال‌های تلویزیونی یک زوج همدیگر را می‌بوسند، می‌توانید سر صحبت را با او باز کنید. کتاب‌های مخصوص برای آموزش جنسی به کودکان 5 تا 8 سال هم هستند. علاوه بر این‌ها، می‌توانید روی مشاورۀ کودک یاری وی حساب کنید.
بدن انسان از چه اجزایی تشکیل شده است؟
کودک 5 تا 8 سال باید نام دقیق اعضای بدن را بداند. بنابراین، دیگر از نام‌های بچگانه صحبت نکنید و از واژه‌های درست اعضای بدن، پنیس، مقعد، لابیا، واژن، کلیتوریس، رحم و تخمدان استفاده کنید. به کودک توضیح دهید که اعضای بدن اندازه، شکل و رنگ‌های متفاوتی دارند. فرزند 5 تا 8 سالۀ شما باید اعضای خصوصی بدنش را بشناسد و بتواند از آن‌ها مراقبت کند. علاوه بر این‌ها، به او مهارت نه‌گفتن را هم یاد بدهید. کودک باید یاد بگیرد اگر احساس ناخوشایندی دارد، راجع به آن حرف بزند.
آموزش جنسی به کودکان 5 تا 8 سال
کودک در این سن می‌تواند اطلاعات جزئی‌تری درمورد مسائل جنسی و بچه‌دارشدن دریافت کند. بنابراین به او بگویید که هرگاه اسپرم مرد و تخمک زن به هم می‌پیوندند، بچه تشکیل می‌شود.
می‌توانید درمورد خروج اسپرم از پنیس مرد و ورود آن به واژن زن هم صحبت کنید. به فرزندتان توضیح دهید که سکس، بغل‌کردن، بوسیدن و رفتارهای جنسی دیگر طبیعی و عادی هستند و بخشی از زندگی سالم را تشکیل می‌دهند.
علاوه بر توضیح این مسائل، کودک باید بداند که سکس برای بزرگ‌ترهاست و کودکان نباید این کار را انجام دهند. کودکان در این سن شناخت بیشتری از بدنشان پیدا می‌کنند و با خودارضایی آشنا می‌شوند. به کودک توضیح دهید که سکس و خودارضایی کارهایی خصوصی هستند.
همچنین آن‌ها در این سن به‌خوبی با اینترنت و فضای مجازی آشنا هستند و ممکن است با تصاویر برهنه یا سکس در اینترنت مواجه شوند. در چنین مواقعی به او توضیح دهید که این تصاویر برای کودکان نیست. در آخر اینکه می‌توانید درمورد تفاوت گرایش‌های جنسی و جنسیت، مثل دگرجنس‌گرا، هم‌جنس‌گرا و دوجنس‌گرا هم با او صحبت کنید.
چگونه به فرزندم یاد بدهم از خودش مراقبت کند؟
فرزند 5 تا 8 سالۀ شما علاوه بر اطلاعات جنسی باید مهارت‌های شخصی را هم یاد بگیرد. این مهارت‌ها به او کمک می‌کند که از خودش در مواقع حساس مراقبت کند. مثلاً کودک شما باید بداند که او هم مثل انسان‌های دیگر حق و حقوقی دارد.
سعی کنید مهارت‌های مذاکره، حل مشکل و تصمیم‌گیری را به او یاد بدهید. می‌توانید این مهارت‌ها را درمورد مشکلات داخل خانه و تصمیم‌های کوچکی مثل انتخاب رنگ لباس تمرین کنید. به فرزندتان یاد بدهید که قاطع باشد و اگر از چیزی لذت نمی‌برد، احساسش را قاطعانه بگوید.
آموزش جنسی به کودکان 9 تا 12 سال
اگر تا به این سن درمورد مسائل جنسی با کودکتان صحبت نکرده‌اید، این آخرین شانس شماست. چون از این به بعد، کودک وارد مرحلۀ نوجوانی می‌شود و بیشتر به دوستانش اعتماد می‌کند.
فرزند 9 تا 12 سالۀ شما باید همۀ مسائل بخش‌های قبل را با جزئیات بیشتری بداند. بنابراین با او راحت صحبت کنید و پاسخ سؤال‌هایش را بدهید. اگر جواب سؤالی را نمی‌دانید، با هم جست‌وجو کنید.
وقتی درمورد مسائلی مثل عشق، رابطۀ جنسی و پیشگیری از بارداری صحبت می‌کنید، علاوه بر دادن اطلاعات، نظر خودتان را هم به او بگویید. سعی کنید در شرایط مختلف، مثلاً هنگام رانندگی یا دیدن تلویزیون، سر صحبت را با فرزندتان باز کنید.
همچنین، کودک 9 تا 12 سالۀ شما احتمالاً سن بلوغ را تجربه می‌کند و باید بداند که بعد از این سن می‌تواند باردار شود؛ بنابراین، برای پیشگیری از بارداری ناخواسته، اطلاعات و امکانات لازم را به او بدهید.همچنین داشتن رفتار مناسب با کودکان در سن بلوغ و آموزش مسائل جنسی به آن ها در این سن بسیار مهم است.از این رو برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطلب رفتار با فرزندان در دوران بلوغ را مطالعه کنید.
همچنین کودکان برای شناخت بدن خود ممکن است خودارضایی کنند,هرچند این کار در کودکان امری طبیعی است,اما تربیت درست جنسی از انجام بیش از حد آن خودداری می کند.برای کسب اطلاعات بیشتر دز مورد خودارضایی کودکان,مطلب خودارضایی کودکان را در بلاگ یاری وی مطالعه کنید.
در آخر اینکه
آموزش جنسی به کودکان و پاسخ به سؤالات جنسی کودک مسئلۀ مهمی است که هر پدر و مادری باید اطلاعات لازم را درمورد آن داشته باشند. ما در این مقاله سعی کردیم این اطلاعات را به شما بدهیم، ولی فراموش نکنید که شخصیت کودکان و شرایط هر خانواده متفاوت است؛ بنابراین حتماً در این مورد به مشاور کودک مراجعه کنید و سؤالاتتان را بپرسید. در این مسیر، مشاوران درزمینۀ مشاوره کودک و آموزش جنسی به کودکان همراه شما خواهد بود.همچنین تربیت جنسی درست کودکان باعث کمتر شدن لجبازی و پرخاشگری آن ها شده و در بهبود رفتار آن ها موثر است.
