اغلب ما انسان‌ها یاد گرفته‌ایم که با خصومت به جهان اطرافمان پاسخ بگوییم. همۀ ما توانایی رفتار پرخاشگرانه را داریم. اینکه آن را انجام دهیم یا نه، بستگی به درک ما از جهان دارد. پرخاشگری کودکان توسط شرایط محیطی مانند: فشارها، تهدیدها، فرصت‌ها و پیامدهایی که کودکان تجربه می کنند، شکل می گیرد.
ما با تغییر این شرایط، می‌توانیم رفتار خود و کودکان را بهبود ببخشیم و مسیر توسعه را تغییر دهیم؛ البته به این معنی نیست که اگر فرزندتان رفتاری غیرقابل قبول داشته باشد، تقصیر شماست. مسئله این است که شما به عنوان والدین، می‌توانید با مطالعه و استفاده از مشاوره، دلایل پرخاشگری کودک را شناسایی کرده و آن‌ها را رفع کنید. ما در این مطلب راه حلهای خوبی برای والدین ارائه داده‌ایم تا با کودک پرخاشگر خود به درستی رفتار کنند.
دلایل پرخاشگری کودکان چیست؟
در برخی موارد، بچه ها به دلیل ناامیدی از مشکلی که برای آن‌ها خیلی بزرگ است، پرخاشگری می‌کنند. آن‌ها هنوز یاد نگرفته‌اند که چگونه خود را کنترل کرده و درگیری‌ها را به روش‌های قابل قبول اجتماعی حل کنند. در بعضی موارد هم، کودکان ممکن است با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم کنند؛ مانند رویدادهای استرس‌زا در زندگی، مشکلات عاطفی، کمبود توجه، علائم اوتیسم یا بیش فعالی. با این حال در همه موارد، حتی در مواردی که کودکان با اختلالات رفتاری جدی مواجه هستند، والدین می‌توانند تأثیر قدرتمندی داشته باشند.
گاهی هم عوامل ژنتیکی و استرس اولیۀ زندگی، تأثیر زیادی روی پرخاشگری کودکان دارد. مطالعات تأیید می‌کند که عوامل ژنتیکی، برخی از ما را در معرض خطر بیشتری برای رفتار پرخاشگرانه قرار می‌دهد و اگر کودکان در معرض استرس زیادی در اوایل زندگی قرار گیرند، احتمال بروز رفتار پرخاشگرانه در آن‌ها بیشتر است.
پرخاشگری کودکان گاهی تحت تأثیر نیروهای محیطی بیرون از خانه است. همسالان، معلمان، محله‌ها، پیام‌های رسانه‌ای، ایدئولوژی‌ها و عوامل فرهنگی، همگی نقش دارند. تأثیر این عوامل محیطی بسته به ژن های فرزند شما، عوامل دوران بارداری و قرار گرفتن در معرض استرس در اوایل زندگی، متفاوت خواهد بود.
بیشتر بخوانید:از چه سنی و چگونه باید آموزش جنسی به کودکان را آغاز کرد؟
گاهی اوقات کودکان پرخاشگر هستند، زیرا مهارت‌های کلامی برای برآوردن نیازهای خود را ندارند. کودکی که نمی تواند بگوید: «این کار را نکن»، وقتی خواهر یا برادرش اسباب بازی را از دستش می‌گیرد، ممکن است برای ابراز نارضایتی خود از پرخاشگری استفاده کند.گاهی اوقات، بچه‌ها پرخاشگر هستند، زیرا متوجه شده‌اند که کتک زدن یا گاز گرفتن مؤثر است. برخی از کودکان، والدین خود را می‌زنند تا به خواسته‌شان برسند. اگر والدین در این شرایط خواستۀ او را برآورده کنند، رفتار پرخاشگرانه تبدیل به یک عادت برای کودک می‌شود. برای مثال، اگر کودکی برای اینکه والدینش برای او اسباب‌بازی نمی‌خرند به آن‌ها مشت بزند و در نهایت والدین تسلیم شده و اسباب‌بازی را بخرند، کودک یاد می‌گیرد که مشت زدن راه خوبی برای رسیدن به خواسته‌هایش است.
یک کودک پرخاشگر چه ویژگی‌هایی دارد؟
پرخاشگری در کودکان می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز پیدا کند:
- داد و فریاد؛
- ضربه زدن، لگد زدن یا گاز گرفتن؛
- قلدری با خونسردی کامل؛
- حملات کلامی؛
- تلاش برای کنترل دیگران از طریق تهدید یا خشونت.
اگر به نظر می رسد کودک شما بیش از چند هفته به طور غیرعادی پرخاشگر است و شما نمی‌توانید به تنهایی با رفتار او کنار بیایید، از یک مشاور کمک بگیرید. سایر علائم هشدار دهنده عبارتند از:
- آسیب جسمی به خود یا دیگران (رد دندان، کبودی، آسیب زدن به سر)؛
- حمله به والدین یا دیگر بزرگسالان اطرافش؛
- فرستاده شدن به خانه یا محروم شدن از بازی توسط همسایگان یا مدرسه؛
- به خطر انداختن امنیت اطرافیانش.
چگونه پرخاشگری کودکان را درمان کنیم؟
بهترین راه برای جلوگیری از پرخاشگری کودکان این است که شرایطی باثبات، ایمن، با نظم و انضباط، محبت آمیز و با نظارت تمام وقت در خانه ایجاد کنیم.رفتار پرخاشگرانه نشان می‌دهد که کودک شما فاقد مهارت‌هایی است که برای مدیریت صحیح رفتار خود نیاز دارد. آموزش مهارت‌های جدید به کودکان باید بخشی از روند تربیت او باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر,مطلب 7 اصل مهم در تربیت کودک که آینده فرزندانتان را می سازد مطالعه کنید.
همچنین یکی از راه های جلوگیری از پرخاشگری کودک این است که علت خشم او را پیدا کنید و آن را رفع کنید.هر اقدام پرخاشگرانه باید برای کودک عواقبی داشته باشد. هرگز برای توقف پرخاشگری اخطار ندهید؛ بلکه از عواقبی مانند موارد زیر استفاده کنید:
- اگر فرزند شما به کسی آسیب برساند، جبران خسارت باید بخشی از پیامد آن باشد. جبران خسارت می‌تواند شامل قرض دادن یک اسباب بازی مورد علاقه به شخصی باشد که به او آسیب رسانده یا انجام کارهای اضافی برای جبران خسارتی که کودک ایجاد کرده است. جبران خسارت می‌تواند به ترمیم روابط کمک کند و به فرزند شما فرصت بدهد تا دربارۀ رفتار پرخاشگرانۀ خود تجدید نظر کند.
- از دست دادن امتیازاتی مانند استفاده از وسایل الکترونیکی یا فرصت رفتن به خانۀ یک دوست، می‌تواند یادآوری مؤثری برای آسیب نرساندن به دیگران باشد.
- اگر فرزند شما در هنگام رفتار پرخاشگرانه دارایی خود را از بین برد، بهترین تنبیه، نداشتن دوبارۀ آن دارایی است. برای مثال، اگر گوشی یا اسباب‌بازی خود را پرت کرد و آن را شکست، برای او گوشی یا اسباب‌بازی نو نخرید. این کار شما به عنوان یک درس زندگی ارزشمند برای او به یادگار خواهد ماند.
- اگر کودک شما زیاد پرخاشگری می‌کند، یک سیستم پاداش ایجاد کنید؛ مثلاً برای رفتار‌های درستش، او را نوازش کنید.
- آموزش مهارت های جدید، می‌تواند در کاهش پرخاشگری کودکان مؤثر باشد. یادگیری مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌های حل مسئله و مهارت‌های حل تعارض، رفتار پرخاشگرانه را کاهش می‌دهند.
- به دنبال کمک حرفه‌ای باشید. گاهی اوقات، رفتار پرخاشگرانه ناشی از اختلالات رفتاری جدی‌تر یا شرایط سلامت روان است. اگر رفتار فرزندتان بدتر می‌شود یا به هیچ کدام از روش‌های انضباطی‌ای که امتحان کرده‌اید پاسخ نمی‌دهد، وقت آن است که با یک مشاور کودک صحبت کنید.ما در یاری وی به کمک بهترین و باتجربه‌ترین مشاوران تربیتی، می‌توانیم راه حلهای مناسبی را به صورت آنلاین در اختیار شما قرار دهیم.
