فهرست محتوا
دلایل بیش فعالی کودکان چیست و چگونه درمان می‌شود؟
پدر و مادرهای زمان قدیم چیزی از بیش فعالی کودکان نمی‌دانستند. به همین دلیل اگر کودکشان جست‌وخیز زیادی می‌کرد یا بیش‌ازحد سروصدا می‌کرد، فقط با این جمله که «بچه‌ام خیلی شیطونه و بعداً خوب می‌شه.» خودشان را آرام می‌کردند. با آگاه‌شدن خانواده‌ها در سال‌های اخیر، خوشبختانه پدر و مادرها برای تشخیص و درمان بیش فعالی کودکان به مشاور و روانشناس مراجعه می‌کنند.
با این کار درمان اصولی کودک شروع می‌شود و پدر و مادر هم تربیت کودک بیش فعال را یاد می‌گیرند. در این مطلب از مجلۀ یاری وی می‌خواهیم در مورد درمان بیش فعالی کودکان صحبت کنیم.
دلایل بیش فعالی کودکان چیست؟
قبل از اینکه به درمان بیش فعالی کودکان بپردازیم و علائم آن را بگوییم، بهتر است دلایل آن را موشکافی کنیم. از نظر علمی، دلایل بیش فعالی کودکان هنوز کاملاً مشخص نیست و تحقیقات این حوزه همچنان ادامه دارد.
به طور کلی عواملی در بیش فعالی تاثیر می‌گذارند، ژنتیک، محیط و مشکلات سیستم عصبی مرکزی هستند. در صورتی که پدر و مادر یا اقوام بیش فعالی داشته باشند، احتمال وقوع بیش فعالی در فرزند هم وجود دارد.
مصرف الکل، سیگار و مواد مخدر در دوران بارداری ممکن است منجر به بیش فعالی در کودک شود. تولد زودرس و سموم محیطی مثل سرب موجود در رنگ‌های نقاشی و لوله‌های ساختمان هم در بروز بیش فعالی تاثیر دارند.
علایم بیش فعالی کودکان چیست؟
علایم بیش فعالی کودکان، بی‌توجهی و رفتارهای تکانشی بیش فعالی است. این علائم قبل از ۱۲ سالگی شروع می‌شوند و در برخی از کودکان در سه سالگی هم قابل تشخیص هستند.
علایم بیش فعالی در سه دسته خفیف، متوسط و شدید قرار می‌گیرند و ممکن است تا بزرگسالی هم ادامه پیدا کنند. بیش فعالی معمولاً در پسران بیشتر رخ می‌دهد و رفتارهای دخترها و پسرهای بیش فعال هم با یکدیگر متفاوت است. مثلاً پسرها بیشتر فعالیت می‌کنند و دخترها توجه‌شان کمتر می‌شود.
انواع علائم بیش فعالی کودکان
به طور کلی علایم بیش فعالی کودکان در سه دسته قرار می‌گیرند. علائم گروه اول بیشتر به بی‌توجهی مربوط می‌شود. گروه دوم رفتارهای تکانشی دارند و گروه سوم هم ترکیبی از علائم را نشان می‌دهند.
بی‌توجهی
کودکی که الگوهای عدم توجه را دارد، معمولاً نمی‌تواند به جزئیات توجه کند و در تکالیف کلاسی دچار بی‌دقتی می‌شود. کودک بیش فعال به راحتی حواسش پرت می‌شود و فعالیت‌های روزمره را فراموش می‌کند. او در برنامه‌ریزی کارها و تکلیف‌های مدرسه مشکل دارد. به‌علاوه، کودک بیش فعال نمی‌تواند به خوبی به درس‌ها و حرف‌های شما گوش بدهد و مستقیم صحبت کند.
رفتارهای تکانشی و بیش فعالی
اگر کودک شما رفتارهای تکانشی از خودش نشان می‌دهد، ممکن است دچار بیش فعالی شده باشد. همچین کودکی مدام با دست‌ها و پاهایش به جاهای مختلف ضربه می‌زند، نمی‌تواند سر کلاس درس بنشیند، مدام در حال جنب‌وجوش است، در جاهای نامناسب می‌رود و از همه چیز بالا می‌رود.
کودک بیش فعال زیاد حرف می‌زند و نمی‌تواند در سکوت بازی کند. او وسط حرف دیگران می‌پرد و بازی بقیه را به هم می‌زند. کودکی که از بیش فعالی رنج می‌برد، نمی‌تواند منتظر نوبتش بماند و دوست دارد سریع جواب همه رو بدهد.
نحوه برخورد با کودک بیش فعال
در روند درمان بیش فعالی کودکان بهتر است نحوۀ برخورد با آن‌ها را یاد بگیرید. فراموش نکنید که کودک بیش فعال شما به تعریف و تمجید بیشتری احتیاج دارد؛ بنابراین وقتی قوانین و مقررات خانه و مدرسه را رعایت می‌کند، تحسینش کنید و به او جایزه بدهید.
دستورهای شما باید شفاف، مستقیم و مؤثر باشد. سعی کنید با او تماس چشمی برقرار کنید و برای جلب توجه به شانه‌اش ضربه بزنید. برنامه روزانه را مشخص کنید و زمان و مکان خاصی را برای انجام تکالیف مدرسه تعیین کنید.
شما الگوی رفتاری فرزندتان هستید. سعی کنید رابطۀ خوبی با فرزندتان ایجاد کرده و مهارت‌های ارتباطی‌اش را تقویت کنید. ارتباط اشتباه با کودک بیش فعال ممکن است منجر به عواقب جبران‌ناپذیری شود. در این راستا از مشاورها و متخصص‌های رفتاری کمک بگیرید.
آرام کردن کودک بیش فعال
مهم‌ترین مسئله در آرام کردن کودک بیش فعال پیروی از دستورالعمل روانشناس و روان پزشک است. سعی کنید در کلاس‌های آموزشی مربوط به بیش فعالی شرکت کنید. در انجمن‌های پدر و مادرهای بیش فعال حضور پیدا کرده و از تجربه دیگران استفاده کنید. کودک بیش فعال شما به ساختار و نظم احتیاج دارد؛ بنابراین علاوه‌بر رعایت دستورالعمل روان شناس، برنامه مشخصی را در خانه اجرا کنید.
کودکان بیش فعال به سختی تمرکز می‌کنند؛ سعی کنید فعالیت‌ها و تکالیف مدرسه را به بخش‌های کوچک تقسیم کنید. آن‌ها حین انجام تکلیف دوست دارند با یک تکه لباس یا اسباب‌بازی، بازی کنند. این کارها در آرام‌کردن کودک و تمرکز او به شما کمک می‌کند.
رفع مشکل لجبازی کودکان بیش فعال
لجبازی کودکان یکی از عواقب بیش فعالی است و والدین باید مراقب باشند که کودک بیش فعال از قصد لجبازی نمی‌کند و رفتارهایش به دلیل اختلال نقص توجه است. فراموش نکنید که مشکل لجبازی کودکان بیش فعال با تنبیه بدنی حل نمی‌شود. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مطلب کودک لجباز را در بلاگ یاری وی بخوانید.
ارتباط پرخاشگری کودکان و بیش فعالی
پرخاشگری و بیش فعالی به هم مرتبط هستند. بعضی از کودکان بیش فعال از کوره در می‌روند و مدام پرخاشگری می‌کنند. احساسات آن‌ها شدیدتر از هم‌سن‌وسال‌های آن‌ها است. اگر کودک بیش فعال شما پرخاشگری می‌کند، او را تشویق کنید که به جای رفتارهای تهاجمی و پرخاشگرایانه از کلمات استفاده کند و حرف بزند.
ممکن است کودک درها را به هم بکوبد یا فریاد بکشد. در چنین مواقعی، او را به صحبت‌کردن دعوت کنید. در مراحل اول، این کار برای کودک بسیار سخت است؛ ولی با تمرین‌کردن می‌توانید کودک پرخاشگر و بیش فعال را آرام کنید.
ورزش‌کردن به حل مشکل پرخاشگری و بیش‌فعالی کمک می‌کند. کودک شما می‌تواند در تمرین‌های ورزشی انرژی زیادش را تخلیه کند. برای آشنایی بیشتر، می‌توانید مطلب پرخاشگری کودکان در مجلۀ یاری وی را بخوانید.
تربیت کودک بیش فعال
تربیت کودک بیش فعال به اندازۀ درمان آن مهم و تاثیرگذار است. نحوۀ رفتار شما می‌تواند باعث بدترشدن یا بهترشدن علائم بیش فعالی شود. تا جایی که می‌توانید درباره اختلال نقص توجه اطلاعات کسب کنید. از مشاور کمک بگیرید و طبق روند درمان پیش بروید. اگر فرزندتان دارو مصرف می‌کند، دوز دارو را تغییر ندهید.
در روند تربیت و آموزش کودک با مدرسه و معلم‌ها هماهنگ باشید و از گروه‌های حمایتی کمک بخواهید. مهم‌تر از همه اینکه کودک شما نمی‌تواند در یک زمان روی چندین کار تمرکز کند. پس هر دفعه یک نکته یا یک مطلب را به او یاد بدهید و بعد از چندین تلاش تشویقش کنید.
درمان بیش فعالی کودکان
فرایند درمان بیش فعالی کودکان علائم آن را کم کرده و زندگی آن‌ها را راحت‌تر می‌کند. بیش فعالی کودکان با استفاده مشاوره و مراجعه به روانپزشک درمان می شود. بهتر است هر دوی این فرایندها را همزمان پیش ببرید.همچنین والدین در بهبود بیش فعالی در کودکان نقش به سزایی دارند که از جمله ی آن ها آموزش مدیریت احساست از جمله پیدا کردن علت خشم و بهترین روش های کنترل خشم کودکان است زیرا این کودکان در بروز احساسات خود با مشکل مواجه هستند.
یاری وی با کمک روا‌شناس های کودک در درمان بیش فعالی کودکان به شما کمک می‌کند. در جلسه‌های مشاوره نحوۀ برخورد با کودک بیش فعال را یاد می‌گیرید. همچنین اگر در تربیت کودک بیش فعال به مشکل برخوردید، می‌توانید از روانشناس های یاری وی کمک بگیرید و مطالب مربوط به روانشناسی کودک و نوجوان را در بلاگ یاری وی مطالعه کنید.
جمع‌بندی
به لطف پیشرفت‌های علم روانشناسی و روان‌پزشکی، اختلال نقص توجه و بیش فعالی در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود. ما در این مطلب سعی کردیم، نکته‌‌های مربوط به درمان بیش فعالی کودکان و دلایل آن را ذکر کنید. توصیه‌های این مطلب در آرام کردن کودک و رفع مشکل لجبازی کودک هم تاثیرگذار هستند.
منابع:
