در سال‌های اخیر، آمار مراجعه به روانشناس‌ها چندین برابر شده است و مردم دیگر مثل گذشته برای روان‌درمانی، مقاومت ندارند. همین امر سبب شده تا تعداد افرادی که در رشتۀ روانشناسی تحصیل می‌کنند و به این شغل می‌پردازند نیز بیشتر شود. به طور طبیعی وقتی تعداد افراد مشغول در یک حوزه زیاد می‌شود، تنوع در دیدگاه، پیشرفت آن علم و همزمان، انحراف از مسیر نیز بیش از پیش محتمل می‌شود. علم روانشناسی نیز از این قاعده مستثنا نبوده و به دو دستۀ روانشناسی اصیل و روانشناسی زرد تقسیم شده است. ما در این مطلب شما را با این روانشناسی آشنا کرده ایم و شرح داده‌ایم که روانشناس زرد کیست و چگونه شناخته می شود.
فهرست محتوا
روانشناسی زرد چیست؟
چه خوانندۀ مشتاق اخبار روانشناسی باشید و چه فقط یک خوانندۀ معمولی، بدون تردید با انبوهی از یافته‌های جذاب در مورد رفتار، افکار و احساسات انسانی برخورد کرده‌اید. این رگبار یافته‌ها تعجب آور نیست. بر خلاف مطالعات زیست‌شناسی مولکولی و علوم فیزیکی، تحقیقات روانشناسی موانع کمتری برای ورود افراد به این حوزه دارد.
برای مثال، این روزها در بسیاری از شبکه‌های اجتماعی، نقل قول‌ها، سخنان و نظریه‌هایی منتشر می‌شوند و دست به دست می‌چرخند که در آن‌ها برای مشکلات حاد شما، راه‌حل‌هایی سریع در نظر گرفته شده است. نکتۀ جالب این است که این راه حل‌های زیبا و در ظاهر بسیار کاربردی، در میان مردم عادی طرفداران زیادی پیدا کرده و به سرعت پخش می‌شوند. در واقع روانشناسی زرد را می‌توان هر تلاشی برای ارائۀ ایده‌های روانشناختی غیر علمی، اما زیبا به مخاطبان عام تعریف کرد.
چه کسانی روانشناس زرد هستند؟
توجیه رفتارهای ناهنجار به کمک عقلانی سازی مسئله، چیزی است که اغلب روانشناسان زرد انجام می‌دهند. در واقع این افراد کمک می‌کنند تا هر واقعیتی که برای ما غیر قابل پذیرش است را با دلایل عقلانی رد کنیم. آن‌ها دقیقاً کاری را می‌کنند که در کوتاه‌ترین زمان ما را خوشنود می‌کند.
اغلب روانشناسان زرد معتقدند که هرگز نمی‌توان به عمق احساسان انسان نفوذ کرد؛ بر همین اساس و به منظور کسب درآمد بیشتر و بقا، نظریه‌هایی را منتشر می‌کنند که هرگز پایۀ علمی در علم روانشناسی اصیل ندارد. این روانشناسان به دلیل عدم توانایی در تحلیل‌های روانشناختی، علم روانشناسی را با توجه به سطحی‌نگری خود از سطوح پیچیده به مفاهیم بسیار پیش پا افتاده تنزل می‌دهند.
روانشناس زرد را چگونه بشناسیم؟
برای این‌که بتوانید روانشناس اصیل را از روانشناس زرد تشخیص دهید ابتدا باید بدانید که روانشناس کیست و چه وظایفی دارد. سپس می‌توانید بر اساس برخی نشانه‌ها، روانشناسان زرد را شناسایی کنید. تعدادی از راه‌های شناسایی روانشناس زرد به شرح زیر است:
- عدم تطبیق گفته‌ها با منطق و واقع‌بینی
- عدم تطبیق گفته‌ها با نظریات علمی
- عدم شفافیت در مدارک تحصیلی و مجوزهای شغلی و یا اغراق در مدارک و سطح تحصیلات
- استفاده از شهرت و محبوبیت برای صحه گذاشتن بر حرف‌هایشان
- استفاده از نظرات مثبت هواداران برای تأیید تأثیرگذاری حرف‌هایشان
- صحبت‌های عامیانه و غیر علمی (بدون اشاره‌ای به منابع معتبر علمی)
- معرفی خود به عنوان رهبر یا سرپرست یک انجمن
- معرفی منابع غیر علمی به عنوان منبعی معتبر. معرفی کتاب‌های تألیف شده توسط روانشناسان زرد
- القای حس نجات دهنده بودن خود به مخاطب
- قضاوت و سرزنش مراجعین در ملاقات‌های حضوری
- رعایت نکردن اصل رازداری
- مطرح کردن نظر خود به عنوان بهترین تصمیم برای مراجعه کننده و دیکته کردن آن به فرد
انواع روانشناسی زرد کدام‌اند؟
روانشناسی زرد به شکل‌های مختلفی در حال انتشار در بین مردم عادی است. جالب است بدانید که کتاب‌های زیادی در دنیا وجود دارند که توسط روانشناسان زرد معروف تألیف شده‌اند و در کتابخانۀ مردم عادی جا خوش کرده‌اند. در ادامه تعدادی از راه‌های انتشار نظرات این روانشناسان را معرفی کرده‌ایم تا با هوشیاری بیشتر بتوانید روانشناسان زرد را در دنیای امروزی شناسایی کنید.
- بلاگ‌پست‌های فراوانی که توسط افراد غیر متخصص نوشته می‌شود. این مطالب اغلب نظریات شخصی فرد بدون پایۀ علمی هستند.
- در فضاهای مجازی مختلف، نکات و نظریه‌های فراوانی وجود دارد که به منظور افزایش بازدید منتشر می‌شوند و هرگز پایۀ علمی ندارند.
- بسیاری از کتاب‌های خودآموز پر شده‌اند از نکات بیهوده و غیر علمی که به منظور فروش بیشتر، خوش آمد مخاطب را مد نظر قرار داده‌اند؛ نه نظریه‌های علمی را.
- پادکست‌ها و برنامه‌های گفت‌وگو محور نیز یکی دیگر از راه‌های انتشار نظریات غیر علمی این افراد هستند.
مضرات روانشناسی زرد چیست؟
وجود روانشناسان زرد، ضربه‌های زیادی به انسان‌ها در نقاط مختلف جهان زده است. با توجه به این‌که سلامت روانی انسان‌ها موضوعی بسیار مهم برای دانشمندان روانشناسی اصیل است، دغدغۀ این روزهای روانشناسان حقیقی، کشیده شدن آدم‌ها به سوی صحبت‌های به ظاهر زیبای این افراد است. نظریه‌های غیر علمی روانشناسان زرد، مضرات فراوانی دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- گمراه کردن مخاطبان به وسیلۀ مطرح کردن نظریه‌های منسوخ و غیر علمی.
- ایجاد تضاد در بین انسان‌ها به وسیلۀ مطرح کردن دستورات و قوانینی که تنها مربوط به دین و فرهنگ خاصی است.
- سودجویی از مخاطب با برگزاری دوره‌های روانشناسی تجاری و ارائۀ مطالبی که به مذاق انسان خوش می‌آید.
- راهکارهای موقت و غیرعلمی که به طور موقت و در زمان کوتاه اثر می‌کنند و خیلی زود هم اثرگذاری خود را از دست می‌دهند.
- برخلاف روانشناسان اصیل که آثار و مقاله‌های خود را در منابع علمی معتبر منتشر می‌کنند، روانشناسان زرد به چاپ کتاب روی می‌آورند.
- روش‌های درمانی این افرد مسبب دور ماندن بیماران از درمان درست و در نهایت حاد شدن مشکلات روانی افراد است.
چگونه به روانشناس معتبر مراجعه کنیم؟
روانشناسی زرد در تمام دنیا رواج زیادی پیدا کرده و متأسفانه به دلیل ارائۀ راهکارهای زیبا و جذاب و سریع، افراد زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. وجود انبوه کتاب‌هایی که راهکارهای قطعی ارائه داده و در مدت زمان کوتاه آن را اثربخش می‌دانند، سندی بر این ادعا است. درست است که این حرف‌های زیبا گاهی امید تغییر و رفع بیماری را در افراد زنده می‌کنند، اما نباید از موقتی بودن اثر آن‌ها غافل شویم.
اولین قدم برای رسیدن به آرامش و بیرون آمدن از بیماری‌های روانی، تلاش خود بیمار است؛ سپس عمل به راهکارهای ارائه شده توسط روانشناسان معتبر. همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم، روانشناسان زرد نشانه‌هایی دارند که آن‌ها را از روانشناسان معتبر متمایز می‌کند.
اگر به دنبال روانشناس معتبر هستید، ما مجموعۀ یاری وی را به شما پیشنهاد می‌کنیم. روانشناسان این مجموعه، در زمینه‌های مختلف به ارائۀ مشاوره پرداخته‌اند و سال‌ها در زمینه‌های تخصصی خود تجربه کسب کرده‌اند. دریافت مشاوره از یاری وی به صورت آنلاین بوده و شما می‌توانید در هر نقطه از جهان که هستید با روانشناس آنلاین این مجموعه صحبت کنید.
