برای همۀ ما اتفاق افتاده که در مرحله‌ای از زندگی، احساس کنیم باید دربارۀ مشکلات و سختی‌هایی که در زندگی تحمل کرده‌ایم با فردی غیر از نزدیکان و دوستانمان صحبت کنیم. بدون شک ترجیح می‌دهیم این فرد، یک متخصص در حوزۀ روانشناسی باشد تا بتواند به ما کمک کند و درد و دل کردن ما بدون نتیجه نماند.
این‌که مشکل ما در چه حوزه‌ای باشد، نقش مؤثری در انتخاب متخصص روانشناسی دارد. اغلب مشاوران روانشناسی در یک حوزه تخصصی تحصیل و کار می‌کنند. برخی از مهم‌ترین شاخه‌های روانشناسی عبارت‌اند از: خانواده، کنترل خشم، افسردگی، اعتیاد، روابط زناشویی، روابط قبل از ازدواج، تربیت فرزند و… . برای این‌که بخواهیم به یک مشاور و روانشناس مناسب مراجعه کنیم، لازم است تا با تخصص روانشناسان آشنایی بیشتری پیدا کنیم.
این مقاله برای آشنایی بیشتر با روانشناس بالینی تهیه شده است. اگر می‌خواهید روانشناسان بالینی را به خوبی بشناسید و بدانید که چگونه به درمان بیماران می‌پردازند تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
تحصیلات روانشناس بالینی
قبل از هر چیز خوب است بدانیم که اصولاً روانشناس کیست و چه وظایفی دارد. روانشناس، متخصص بهداشت روان است که آموزش‌های بسیار تخصصی در زمینۀ تشخیص و درمان روانشناختی بیماری‌های روانی، رفتاری و عاطفی دیده است. روانشناسان بالینی برای درمان بیماری‌های روانی دارو تجویز نمی‌کنند، بلکه از تکنیک‌های روانشناختی مانند درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان روان‌کاوی استفاده می‌کنند. آن‌ها اغلب با افراد در سنین مختلف و با طیف وسیعی از مشکلات روانی مانند: افسردگی، روان‌پریشی، اختلالات شخصیتی، اعتیاد و… روبه‌رو هستند.
روانشناسان بالینی معمولاً قبل از این‌که بتوانند بیماران را ببینند و برای درمانشان از تکنیک‌های روانشناختی استفاده کنند، باید دورۀ دکترا (Ph.D. یا Psy.D.) در روانشناسی بالینی را به پایان برسانند. با این حال در برخی کشورها، داشتن مدرک کارشناسی ارشد کافی است. انتظار می‌رود یک روانشناس بالینی هنگامی که گواهی اشتغال کسب می‌کند به مهارت‌های زیر تسلط داشته باشد:
- آگاهی از اصول اخلاقی و قانونی و بکارگیری مؤثر آن‌ها
- ایجاد روابط مؤثر با دیگران؛ از جمله بیماران، همکاران و عموم افراد
- تمرین مداوم خودارزیابی و تلاش برای بهبود روش‌های درمانی
- منصف بودن
- توانایی مدیریت شرایط دشوار به کمک درک دیگران
- همگام شدن با آخرین تحقیقات
- شناسایی راه‌های بهبود عملکرد بالینی
- برخورداری از نگرش، ارزش‌ها و رفتارهای حرفه‌ای که در تعامل با دیگران آشکار می‌شود
- حساس بودن به تنوع فردی و فرهنگی و درک این‌که چگونه این عوامل بر شخصیت ما و نحوۀ تفکر ما تأثیر می‌گذارد
- مهارت در همکاری با دیگران که در رشته‌ها و سازمان‌های مختلف مشغول هستند
- درک رشته‌های مختلف علمی مرتبط با روانشناسی و تأثیر آن‌ها بر درمان
مهارت‌های لازم
روانشناسان بالینی مجموعه‌ای از مهارت‌های خاص هستند که در روند درمان بیماران خود به کار می‌برند. برخی از این مهارت‌ها به شرح زیر است:
- انجام تحقیقات و جمع‌آوری داده‌ها برای افزایش درک روانشناسی بالینی
- مشاوره با سایر متخصصان رفتاری و بهداشتی در مورد خشونت، خودکشی و ناراحتی‌های روانی شدید
- داشتن دانش گسترده در مورد بیماری روانی و نحوۀ تشخیص و درمان آن
- درک گسترۀ وسیع مسائل مربوط به سلامت روان و چگونگی بروز آن‌ها در هر سنی
روند کاری روانشناس بالینی
روانشناسان بالینی با استفاده از مشاهدۀ مستقیم، مصاحبه‌ها و تکنیک‌هایی مانند تست روان‌سنجی، مشکل بیمار را ارزیابی می‌کنند. مداخلۀ روانشناختی مستلزم تصمیم‌گیری مشترک بیمار و روانشناس است. درمان معمولاً طی یک سری جلسات فردی، زوجی، خانوادگی یا گروهی انجام می‌شود.
یک روانشناس بالینی به افراد، خانواده‌ها و گروه‌هایی در سنین مختلف کمک می‌کند که دچار پریشانی روانی یا مشکلات رفتاری شده‌اند. در بیشتر مواقع این پریشانی‌های روانی، عملکرد و رفاه روزمرۀ بیماران را مختل می‌کند. هدف روانشناسان، کاهش پریشانی، تقویت و ارتقای رفاه روانی، به حداقل رساندن محرومیت و نابرابری‌ها، فعال کردن بیماران برای مشارکت در روابط معنادار، انجام فعالیت‌های کاری و ایجاد اوقات فراغت ارزشمند است. آن‌ها از دانش علمی خود برای ایجاد تغییرات مثبت استفاده می‌کنند.
مراجعه به روانشناس بالینی
ممکن است برای شما این سؤال پیش آمده باشد که: «حالا برای مشکل خود باید به روانشناس بالینی مراجعه کنم یا روانپزشک؟» برای رسیدن به پاسخ مناسب، لازم است بدانید که روانشناس، رفتارها را بررسی می‌کند؛ در حالی که روانپزشک به دنبال عوامل بیولوژیکی مرتبط با سلامت روان است.
انتخاب روانشناس یا روانپزشک به عوامل مختلفی بستگی دارد. برخی از روانپزشکان فقط دارو تجویز می‌کنند و روان درمانی نمی‌کنند. بنابراین ممکن است لازم باشد برای دریافت دارو و درمان هم زمان به یک روانپزشک و یک روانشناس مراجعه کنید.
مجموعۀ یاری‌وی متشکل از تعدادی روانشناس بالینی مجرب است که در حوزه‌های مختلف به مراجعان، مشاورۀ آنلاین ارائه می‌دهند. هر کدام از این روانشناسان در شاخۀ خاصی از روانشناسی تخصص دارند که مشاورۀ خانواده، مشاورۀ ازدواج، مشاورۀ کنترل خشم، مشاورۀ کودک و نوجوان، مشاورۀ اعتماد به نفس و مشاورۀ افسردگی از مهم‌ترین آن‌هاست.
اگر همچنان برای تصمیم‌گیری در انتخاب مشاور روانشناسی و یا روانپزشک مردد هستید، می‌توانید ابتدا از یکی از روانشناسان یاری‌وی یک جلسه مشاوره از روانشناس آنلاین دریافت کنید تا به کمک مشورت با او، بهترین مسیر را برای درمان انتخاب کرده و برای بهبود اختلال سلامت روان خود، اقدامی صحیح انجام دهید.
